Goryczki z gór schodzą do ogródków

Kazimierz Przerwa-Tetmajer w wierszu, zatytułowanym „Goryczki”, opiewa te maleńkie, górskie kwiatuszki, ukazując ich siłę i wolę życia, skontrastowane z ostrym, górskim krajobrazem.

W rzeczywistości goryczka, jak każda górska roślina, wytworzyła sobie cechy, umożliwiające jej przetrwanie w trudnych warunkach. Jest więc przystosowana do miejsca występowania Dlatego, na przykład, świetnie nadaje się do wszelkich skalników czy kompozycji kwiatowych, sadzonych tam, gdzie inne rośliny nie poradziłyby sobie z ostrym wiatrem lub niską temperaturą.

Ale po kolei, najpierw wygląd kwiatków niechaj przedstawi poeta: „Goryczki – szafirowe kwiaty na dolinie – wasz uśmiech świeci w oczy – zatapiam w nim oczy – wasz uśmiech czarnoksięski – gdy niebem się toczy zwał chmur jesiennych, wszystko w mroku ciężkim ginie.” Artysta zauważa, że szafirowy kolor płatków kontrastuje z otoczeniem traw górskich – ciemnozielonych, gęstych źdźbeł, osłaniających kwiaty przed wiatrem i deszczem.

Zdań parę o pochodzeniu goryczki – nazwa wzięła się od imienia króla Ilirii, Gentiusa (II w.p.n.e.), który jako pierwszy odkrył tę roślinkę podczas wycieczki po okolicznych pagórkach. Wyróżniamy około 450 gatunków goryczek, które mają właściwości lecznice i – w większości przypadków – są pod ochroną. W Polsce najpopularniejsze są goryczka Klusjusza (Gentiana clusii) oraz goryczka wiosenna (Gentiana verna) – obie występują w Tatrach, gdzie ujrzał je w pełnej krasie cytowany wyżej Przerwa-Tetmajer.

Jednak osoby pragnące upiększyć swe skalniki czy alpinaria górskimi goryczkami, muszą uzbroić się w cierpliwość. Roślina długo adoptuje się w nowym miejscu, na początku wymaga też dużo uwagi ze strony swego opiekuna. Gdy jednak nasiono się przyjmie – rośnie dzielnie, nie bacząc na przeciągi, nawałnice czy skoki temperatury. Ogrodnicy polecają azjatyckie odmiany Gentiana Septemfida i Gentiana farrerii, a w kalendarzu ogrodniczym radzą zanotować takie dane: goryczki kwitną do późnego lata, nie lubią ostrego, palącego słońca, są wrażliwe na susze (wówczas wymagają intensywnego podlewania i spryskiwania – najlepiej tylko na liście), najchętniej rosną w miejscach słonecznych, na glebie gliniastej, zawierającej wapń. Kwiaty najładniej prezentują się w alpinariach, jeśli posadzimy je w dużych, kształtnych grupach.